یکی از مفاهیم اصلی که هر تاجر و بازرگانی باید به خوبی با آن آشنا باشد، ارزش گذاری کالاهای وارداتی است. این موضوع به این دلیل اهمیت دارد که ارزش گمرکی کالا تاثیر مستقیم بر قیمت نهایی محموله‌های وارداتی یا صادراتی دارد. عدم آشنایی با ارزش گمرکی می‌تواند منجر به اشتباهات محاسباتی و در نهایت، زیان‌های مالی قابل توجهی شود.
ارزش کالای وارداتی شامل تمامی هزینه‌هایی است که به یک کالای وارداتی یا صادراتی تعلق می‌گیرد. تمامی کالاهایی که به ایران وارد می‌شوند، بدون استثنا مشمول ارزش گمرکی هستند. این ارزش‌گذاری توسط کارشناسان مجرب و ماهر گمرک انجام می‌شود و نه تاجران و بازرگانان.
معیار ارزش گمرکی کالا
به طور کلی، ارزش گمرکی کالا یک کد چهار رقمی است که برای هر کالایی در گمرک تعیین می‌شود. این کد نشان‌دهنده ارزش هر واحد کالاست. فرایند تعیین ارزش گمرکی پس از دریافت فاکتور خرید در گمرک آغاز می‌شود. عوامل متعددی بر ارزش گذاری کالاهای وارداتی تاثیرگذار می‌گذارند که یکی از آنها قیمت عمده‌فروشی کالا در مبدأ است.
مهم‌ترین عامل در تعیین ارزش گمرکی، قیمت عمده‌فروشی کالا در کشور مبدا است که کارشناسان گمرک توجه ویژه‌ای به آن دارند. علاوه بر این، هزینه‌های گمرکی، حقوق گمرکی و هزینه‌های مرتبط با ترخیص کالا نیز در تعیین ارزش گمرکی مؤثر هستند.
اهمیت ارزش گمرکی کالا
- محاسبه حقوق و عوارض گمرکی: ارزش گمرکی پایه‌ای برای محاسبه مالیات‌ها و عوارض وارداتی است. دولت‌ها از این طریق درآمد کسب می‌کنند و می‌توانند سیاست‌های تجاری و اقتصادی خود را اعمال کنند.
- حفاظت از صنایع داخلی: با اعمال تعرفه‌های مناسب بر کالاهای وارداتی، دولت‌ها می‌توانند از صنایع داخلی در برابر رقابت خارجی حمایت کنند و تولیدات داخلی را تقویت نمایند.
- اجرای توافقات بین‌المللی: ارزش گمرکی برای اطمینان از رعایت توافقات تجاری بین‌المللی و تعهدات قانونی در تجارت جهانی اهمیت دارد.
- کنترل و پیشگیری از قاچاق: تعیین ارزش دقیق کالاها به جلوگیری از قاچاق و ورود کالاهای غیرقانونی کمک می‌کند و امنیت اقتصادی را تقویت می‌کند.
- آمار و اطلاعات تجاری: اطلاعات ارزش گمرکی برای تهیه آمار تجاری دقیق و تجزیه و تحلیل اقتصادی به کار می‌رود و به برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری اقتصادی کمک می‌کند.
به همین دلیل، تعیین دقیق و صحیح ارزش گذاری کالاهای وارداتی برای دولت‌ها و اقتصاد کشورها اهمیت زیادی دارد.
در ادامه مقاله، نحوه ارزش‌گذاری کالاهای وارداتی در گمرک و اساسی‌ترین فاکتورهایی که بر تعیین ارزش کالا در گمرک ایران تأثیر دارند، مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
عوامل موثر بر ارزش گذاری کالاهای وارداتی
عوامل موثر بر ارزش گذاری نهایی کالا عبارتند از:
- ارزش فاکتوری کالا: این شامل قیمت خود کالا در بازار فروشنده و شرایط خرید می‌باشد.
- هزینه‌های حمل و نقل: شامل هزینه‌های مربوط به حمل و نقل بین المللی کالا از مبدا تا مقصد، که شامل حمل دریایی، هوایی، زمینی و خدمات مربوط به آن می‌شود.
- بیمه: هزینه بیمه‌ی کالا در طول حمل و نقل بین‌المللی.
- هزینه‌های بسته‌بندی: هزینه‌های مربوط به بسته‌بندی و حفاظت کالا در طول حمل و نقل.
- هزینه‌های مربوط به واردات: شامل مالیات و گمرکی‌ها، که بسته به قوانین و مقررات کشور مقصد محاسبه می‌شود.
- تعرفه‌های بازرگانی: این شامل تعرفه‌های مختلفی است که در کشور مقصد بر روی کالاها اعمال می‌شود.
این عوامل همگی تاثیر مهمی در تعیین قیمت نهایی کالا در بازارهای بین‌المللی دارند و بر اساس آنها، ارزش گمرکی کالا تعیین می‌شود.
ارزش گمرکی کالا و مفهوم CIF
برای درک بهتر ارزش گذاری کالاهای وارداتی، ضروری است با مفهوم CIF آشنا شوید. CIF که مخفف Cost, Insurance, and Freight است، به هزینه‌های بیمه و حمل و نقل بار اشاره دارد. این مفهوم، که گاهی به صورت C&F نیز دیده می‌شود، در حمل و نقل بین‌المللی و در گمرک‌های مختلف نیز بسیار حائز اهمیت است. CIF یکی از روش‌های پرداخت هزینه انتقال بار از مبدا به مقصد است.
در این روش، فروشنده متعهد می‌شود تا تمامی هزینه‌های عقد قرارداد و بیمه کالا را پوشش دهد. فروشنده موظف است بر اساس CIF، محموله را به نزدیک‌ترین بندر منتقل کرده و سپس آن را به مقصد نهایی خریدار ارسال نماید. علاوه بر هزینه‌های حمل و نقل، فروشنده باید هزینه بیمه کالا را نیز پرداخت کند. این روش برای هر دو طرف معامله، یعنی خریدار و فروشنده، مزایایی دارد. فروشنده می‌تواند کالا را با هزینه کمتر منتقل کرده و سود بیشتری کسب کند، و خریدار نیز از مشکلات و پیچیدگی‌های انتقال کالا معاف می‌شود.
استفاده از CIF در محاسبه ارزش گمرکی کالا تاثیرگذار است. در صورتی که از این روش برای حمل کالای خود استفاده کرده باشید، باید تمامی اطلاعات مربوط به آن را به گمرک مقصد اعلام کنید تا توسط کارشناسان گمرک بررسی و تایید شود.
اصطلاح CIF به معنای هزینه‌های بیمه و حمل و نقل بار است که در فضای حمل و نقل بین‌المللی بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد.
در روش CIF، فروشنده مسئول تحویل بار به خریدار در مقصد است. تمامی هزینه‌های کالا، بدون استثنا، بر عهده فروشنده است. فروشنده باید کالا را به نزدیک‌ترین بندر ارسال کرده و سپس آن را به مقصد نهایی خریدار برساند. همچنین، هزینه‌های حمل و نقل و بیمه بار نیز بر عهده فروشنده است. این روش، با افزایش بازدهی و تسهیل تعاملات بین‌المللی، نقش مهمی در تجارت جهانی ایفا می‌کند.
سامانه تعیین ارزش گمرکی TSC و کاربردهای آن
یکی از ابزارهای مهم در ارزش گذاری کالاهای وارداتی، سامانه الکترونیکی شناسه ارزش کالا (TSC) است. این سامانه برای تسهیل فرآیند تجارت طراحی شده و به شهروندان و تجار این امکان را می‌دهد تا به راحتی و از طریق اینترنت، به قیمت نهایی کالاهای وارداتی به ایران و ارزش گمرکی آنها دسترسی پیدا کنند. به این ترتیب، افراد می‌توانند بدون نیاز به حضور فیزیکی در گمرک، تمامی اطلاعات مورد نیاز خود را از منزل خود بررسی کنند. دسترسی به این اطلاعات، فرآیندهای گمرکی را ساده‌تر و سریع‌تر می‌کند.
این سامانه بهبود تعامل و همکاری در ارائه خدمات گمرکی به شهروندان را به دنبال دارد. برای استفاده از این سامانه، کافی است به وب‌سایت اداره گمرک ایران مراجعه کرده و با وارد کردن شناسه گمرکی خود، اطلاعات مورد نیاز را دریافت کنید. شناسه ارزش گمرکی کالا (TSC) اهمیت زیادی دارد که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
TSC یک کد چهار رقمی است که در انتهای هر ردیف کالا قرار دارد و نشان‌دهنده ارزش گمرکی کالا است. این کد بر اساس مشخصات فیزیکی، شیمیایی و دیگر ویژگی‌های خاص هر کالا تعیین می‌شود. سامانه‌ای تخصصی برای مدیریت این کدها طراحی شده و یک بانک اطلاعاتی وسیع از ارزش کالاهای بازرگانی را در خود جای داده است. هدف اصلی این سامانه، یکسان‌سازی مؤلفه‌های ارزش گذاری کالاهای وارداتی مختلف است تا از اعمال سلیقه‌های شخصی در تعیین ارزش گمرکی جلوگیری شود. در صورت بروز اختلافات، پرونده‌ها به کمیسیون رسیدگی اختلافات گمرکی ارجاع داده می‌شوند.
سامانه الکترونیکی TSC
این سامانه تمامی کالاها را ارزش‌گذاری کرده و مشخصات فروشنده کالا را به طور دقیق ثبت می‌کند. کاربران می‌توانند به راحتی از بین انبوه اطلاعات، دیتای مورد نظر خود را جستجو کنند. به این ترتیب، سامانه TSC به تجار و شهروندان کمک می‌کند تا به اطلاعات دقیق و به‌روز در مورد ارزش گمرکی کالاها دسترسی داشته باشند و از این طریق، فرآیندهای تجاری خود را بهینه کنند.
آدرس سامانه:https://epl.irica.ir/TscViewPage?0
نحوه محاسبه TSC
برای ارزش گذاری کالاهای وارداتی، از تخصص کارشناسان در هر حوزه استفاده می‌شود. تعیین تعرفه گمرکی برای هر کالا فرایندی حساس و دقیق است؛ چرا که اشتباه در این مرحله یا ناهماهنگی با ارزش واقعی کالا، می‌تواند مشکلات زیادی برای صاحب کالا به وجود آورد. این اختلاف‌ها ممکن است به درگیری بین گمرک و فروشنده منجر شده و نیازمند بررسی توسط کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی باشد. این فرآیند زمان‌بر و پیچیده است. بنابراین، تعیین دقیق ارزش کالا توسط کارشناس متخصص بسیار حیاتی است و می‌تواند از بروز مشکلات و اختلافات آینده جلوگیری کند.
مدارک مورد نیاز برای تعیین ارزش کالا
برای تعیین ارزش کالا، ارائه مدارک و اسناد دقیق ضروری است. چند سند مهم که مبنای ارزش‌گذاری کالا قرار می‌گیرند و به خرید کالا مرتبط هستند عبارتند از:
- گواهی مبدا
- فاکتور خرید
این اسناد باید در زمان ترخیص کالا توسط خریدار به گمرک ارائه شوند. در صورت ناکافی بودن این اسناد، گمرک به تنهایی ارزش کالا را تعیین می‌کند. ارزش‌گذاری گمرک بر اساس قیمت عمده‌فروشی کالا در کشور مبدا صورت می‌گیرد.
فرایند قیمت‌گذاری توسط گمرک
گمرک موظف است ارزش کالا را پس از کسر حقوق ورودی و سایر هزینه‌های مربوطه، با توجه به بازار داخلی کالا تعیین کند. در صورتی که کالای مورد نظر فاقد فاکتور باشد یا ارزش پیشنهادی صاحب کالا مورد تایید گمرک نباشد، اداره گمرک بر اساس قوانین خود، از روش‌های مختلفی برای تعیین ارزش استفاده می‌کند. این روش‌ها شامل ارزیابی کالاهای یکسان و مشابه یا بررسی معکوس ارزش‌گذاری می‌شوند.
هدف از ارزش گذاری کالاهای وارداتی چیست؟
ارزش‌گذاری گمرکی فرآیندی است که هم کالاهای وارداتی و هم صادراتی را شامل می‌شود و اهداف متنوعی را دنبال می‌کند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین اهداف ارزش‌گذاری گمرکی کالا می‌پردازیم:
- دریافت تسهیلات بانکی: تجار با استفاده از ارزش‌گذاری دقیق می‌توانند تسهیلات مالی مناسب‌تری از بانک‌ها دریافت کنند.
- جوایز صادراتی: بر اساس ارزش محموله‌های صادراتی، جوایز و مشوق‌های صادراتی به تجار اختصاص داده می‌شود.
- یارانه‌های صادراتی: ارزش‌گذاری دقیق مبنای پرداخت یارانه‌های صادراتی به صادرکنندگان است.
- توازن تجارت: ارزش محموله‌های صادراتی به حفظ تعادل تجارت در برابر واردات کالا کمک می‌کند.
- تعهدات ارزی: ارزش محموله‌های صادراتی مبنای تعیین تعهدات ارزی صادرکنندگان قرار می‌گیرد.
- محاسبه دقیق حقوق ورودی و عوارض گمرکی: ارزش‌گذاری صحیح به تعیین مبلغ دقیق حقوق ورودی و عوارض گمرکی کمک می‌کند.
- تعهدات ارزی واردکنندگان: ارزش‌گذاری دقیق کمک می‌کند تا تعهدات ارزی واردکنندگان در ازای محموله‌های وارداتی مشخص شود.
- کنترل تسهیلات ارزی: بانک‌ها با اطمینان می‌توانند بررسی کنند که تسهیلات ارزی ارائه شده به واردکنندگان در راستای واردات کالا مصرف شده است.
- توازن واردات و صادرات: ارزش‌گذاری کالاهای وارداتی به حفظ تعادل واردات در برابر صادرات کالا کمک می‌کند.
- جلوگیری از مشکلات اقتصادی: ارزش‌گذاری دقیق از بروز مشکلات اقتصادی مانند گران‌فروشی جلوگیری می‌کند.
- مبارزه با مفاسد اقتصادی: ارزش‌گذاری صحیح به کاهش مفاسد اقتصادی مانند پول‌شویی کمک می‌کند.
- آمارهای دقیق: ارزش‌گذاری صحیح به دست‌آوردن آمارهای دقیق و درست از میزان درآمد کشور از روند واردات کالا کمک می‌کند.
جمع‌بندی
شناسایی ارزش گمرکی کالا فرایندی حیاتی است که نیازمند دقت و رعایت نکات مختلفی است. با استفاده از شناسه ارزش گمرکی، می‌توان اطلاعات دقیق و کامل هر کالا را به‌دست آورد و از اجرای صحیح عدالت مالیاتی اطمینان حاصل کرد. این شناسه، با ترکیب ارقام ثابت و متغیر، به تنظیم و کنترل ارزش گذاری کالاهای وارداتی در سطح بین‌المللی و داخلی کمک می‌کند.
شرکت بازرگانی دیده بان تجارت با دارا بودن کادری مجرب و متخصص آماده خدمت رسانی در همه زمینه های بازرگانی خارجی به تجار و بازرگانان سراسر کشور است. جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره با شماره‌تلفن: 09178295849 تماس حاصل فرمایید.
